Οι πίνακες του Frederic Edwin Church

Συνεχίζοντας την ανάλυση του ρομαντισμού από την προηγούμενη ανάρτηση σχετικά με τα έργα του Caspar David Friedrich, ειδικά σήμερα η συγκεκριμένη έννοια είναι ακόμα πιο ασαφής. 'Οταν αναφέρουμε πως κάτι είναι ρομαντικό το μυαλό μας πάει αμέσως στο συναισθηματικό, στην έννοια της ρομαντικής αγάπης των παραμυθιών (και σαν προέκταση του κινηματογράφου), στο ποιητισμό ορισμένων εικόνων - πχ ενός ηλιοβασιλέματος, ή και σε μία ονειροπόλο διάθεση. Από το ονειρικό δεν είναι δύσκολο να μεταβεί κανείς στο παράλογο ή ακόμα και το σχιζοφρενικό. Πραγματικά, ο ρομαντισμός εμπεριέχει μέσα του το φανταστικό, το απόκοσμο, έννοιες που υπογραμμίζουν την επιθυμία για απομάκρυνση από μία πεζή πραγματικότητα, αλλά και τη συναισθηματική φόρτιση της ψυχής που αντιλαμβάνεται το λεπτοφυές και απωθείται απ' το ευτελές.



Δεν είναι ευκολο λοιπόν να καταλήξει κανείς σε έναν ξεκάθαρο ορισμό για το τι αποτελεί το ρομαντικό, παρά μόνο κατα προσέγγιση. 'Ετσι μπορούμε εγκυκλοπαιδικά να πούμε πως ο Ρομαντισμός υπήρξε μια διανοητική "μετάβαση" από τον 18ο προς τον 19ο αιώνα. Μουσικά τα πράγματα είναι πιο απλά, με τους ιστορικούς του είδους να έχουν αποφανθεί για μια ολόκληρη γενιά συνθετών (Μπετόβεν, Σούμπερτ, Μπερλιόζ). Το ίδιο πάνω-κάτω ισχύει και για την λογοτεχνία. 'Ομως τα πράγματα περιπλέκονται στη ζωγραφική οπού η ρομαντική περίοδος όχι μόνο δεν αποτελεί κάτι ξεκάθαρο, αλλά και συμπίπτει (ή και καλύπτει) με μιά σειρά άλλων κινημάτων, όπως για παράδειγμα τον παρακμιακό Συμβολισμό του 19ου αιώνα.



Ο Frederic Edwin Church (1826-1900) υπήρξε μαθητής του Thomas Cole και διάδοχος του σαν ένας απ' τους κυριότερους εκπροσωπους της αμερικάνικης τοπιογραφίας, αν και ήταν σαφώς πιο υποκειμενικός αλλά και παρατηρητικός απ' τον Cole. Πραγματικά, οι πίνακες του προδίδουν μια αναλυτική γνώση των φυσικών επιστημών, γεωλογίας, μετεωρολογίας, βοτανολογίας κλπ. Το πρίσμα όμως είναι καθαρά ρομαντικό και ποιητικό. Είναι το πρίσμα του χρυσαφένιου φωτός της αυγής και της πένθιμης συμφωνίας του λυκόφωτος. Ο Church ζωγραφίζει τη φύση όπως την δημιούργησε ο Θεός πρωτού δημιουργήσει τον άνθρωπο. Αν και η βιομηχανική εξέλιξη σύντομα θα εξοστράκιζε τέτοιες ιδεοληψίες, ο Church (αλλά και άλλοι καλλιτέχνες της ίδιας σχολής) συνέχιζε να ζωγραφίζει "οπερατικές συμβολικές κοσμογονίες". Συμβολικές ενός έθνους (του νέου κόσμου της Αμερικής) αλλά και της ανθρώπινης κατάστασης γενικότερα.



'Ετσι για παράδειγμα στον πίνακα "El Khasne Petra" (πρώτη εικόνα) μέσα από ένα βραχώδες άνοιγμα της Γης βλέπουμε να διαφαίνεται μία θολή εικόνα ενός κλασικού κτίσματος - σε έναν συμβολισμό εσωτερικής φιλοσοφίας. Στον πίνακα "Grand Manan Island" (δεύτερη εικόνα) τα παστέλ χρώματα του ηλιοβασιλέματος σε συνδιασμό με τη φιγούρα που κοιτάει προς το μέρος του ζωγράφου δημιουργούν την εντύπωση μιας γλυκιάς ανάμνησης. Μίας ανάμνησης που στον πίνακα "The Iceberg" (τρίτη εικόνα) αποκτά μια πιο ανησυχητική και μοναχική χροιά, για να καταλήξει στον πίνακα "Beacon Off Mount Desert Island" (κάτω) σε μία μεγαλοπρεπή πανοραμική σύνθεση οπού ο μοναχικός φάρος χτυπιεται απ' τα κύματα και μεταδίδει το αχνό σήμα του στο πένθιμο λυκόφως.



Μία μοναδική επίδειξη υπαρξιακής μελαγχολίας.